Vliegen is slecht voor het klimaat, en de coronacrisis is slecht voor vliegmaatschappijen zoals KLM. Nederland komt met miljarden euro’s over de brug om KLM te steunen, maar aan die noodsteun zijn geen harde klimaatvoorwaarden verbonden. Greenpeace stapt daarom naar de rechter: volgens de milieuorganisatie mag de Staat deze uitgelezen kans om te zorgen dat KLM meer doet voor het klimaat niet zomaar laten liggen. Zodoende rijst de vraag of de noodsteun aan KLM in de huidige vorm onrechtmatig is. In deze blog verken ik een aantal argumenten van Greenpeace, en bespreek ik of de Staat op het eerste gezicht in strijd handelt met een ongeschreven zorgvuldigheidsplicht.
Auteursarchief: Tim Bleeker
Het klimaatbevel van de Hoge Raad: waarom die haast en mag het wat minder?
De Nederlandse Staat en milieuvereniging Urgenda zijn het erover eens dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven, maar ze zijn het erover oneens hoe snel de Nederlandse broeikasgasuitstoot moet worden gereduceerd. Urgenda wil een reductie van 25% voor 2020, de Staat vindt dat te snel en te ingrijpend, en richt zich liever op zijn klimaatdoel voor 2030. Urgenda krijgt in alle drie de instanties gelijk van de rechter. Waarom vinden Urgenda en de rechters dat de Staat veel extra klimaatmaatregelen in korte tijd moeten treffen? In deze blog sta ik stil bij enkele feiten uit het Urgenda-proces die het belang van Nederland bij adequate klimaatmaatregelen onderstrepen, en leg ik uit waar de 25% norm vandaan komt. Lees verder
Hoger beroep Urgenda – Van gevaarzetting naar mensenrecht
Het Hof Den Haag heeft in het hoger beroep van het Urgenda-proces geoordeeld dat het Nederlandse klimaatbeleid onrechtmatig is en dat de Nederlandse Staat meer maatregelen moet nemen om zijn broeikasgasemissies te verminderen. Het emissiereductiegebod dat de rechter in eerste aanleg heeft opgelegd blijft dus overeind, maar de grondslag voor het gebod is veranderd: volgens het hof handelt de Staat niet onrechtmatig vanwege strijd met een ongeschreven zorgvuldigheidsnorm, maar (reeds) vanwege strijd met artikelen 2 en 8 van het EVRM. Een wijziging van de grondslag klinkt misschien triviaal, maar heeft grote gevolgen: klimaatverandering is opeens officieel een mensenrechtenkwestie geworden. Het emissiereductiegebod van het hof is hierdoor een stuk ‘harder’ dan het gebod van de rechtbank. Bovendien stelt het hof een aantal aanvullende eisen ten opzichte van de rechtbank, waardoor de Nederlandse Staat meer en sneller zijn CO2-uitstoot moet reduceren dan eerst het geval was. In deze blog sta ik stil bij deze en enkele andere verschillen tussen het klimaatoordeel van het hof en dat van de rechtbank.
Klimaataansprakelijkheid 2.0 – Een vergelijking tussen de klimaatzaak tegen de Staat en de klimaatzaak tegen Shell
In een brief aan de directie van Shell, heeft Milieudefensie het oliebedrijf aansprakelijk gesteld voor het mede veroorzaken van gevaarlijke klimaatverandering. Als Shell niet akkoord gaat met de voorgestelde klimaatmaatregelen, stapt Milieudefensie naar de rechter. Mocht het aankomen op een rechtszaak, dan is het voor het eerst dat een belangenorganisatie probeert het klimaatbeleid van een onderneming te veranderen met behulp van een rechterlijk gebod. Eerder, in de welbekende klimaatrechtszaak van stichting Urgenda tegen de Nederlandse Staat, werd de gebodsactie al succesvol ingezet om verdergaande klimaatmaatregelen af te dwingen bij de overheid. Klimaataansprakelijkheid van ondernemingen is een andere tak van sport dan klimaataansprakelijkheid van overheden, maar er zijn ook interessante parallellen. Deze blog staat stil bij de belangrijkste overeenkomsten en verschillen tussen het Urgenda-proces en de klimaatzaak tegen Shell. Daarnaast schetst deze bijdrage in vogelvlucht het juridisch kader van klimaataansprakelijkheid. Lees verder