Universal jurisdiction is a tool to provide accountability for international crimes, such as war crimes, genocide, crimes against humanity and torture. As these crimes shock the conscience of mankind, the universality principle allows any state to bring to justice perpetrators of such crimes, regardless of the place where the crimes were committed or the nationality of the presumed offender or victim. While many states formally provide for universal jurisdiction in their criminal codes, they do not often exercise it. And when they do so, they tend to be motivated by national interests rather than international community interests (see Ryngaert 2019, Kontorovich 2019 and Mégret 2015 for scholarly observations).
Naar een alternatief compensatiesysteem voor beroepsziekten?
Al jaren is de schadeafhandeling van
beroepsziekteclaims via het aansprakelijkheidsrecht complex. Een terugkerende discussie in de juridische literatuur is dan ook of ons aansprakelijkheidsrecht misschien moet worden verlaten in dit type zaken. In dit blog ga ik aan de hand van een eerste verkennende analyse in op één alternatief voor het aansprakelijkheidsrecht, namelijk een alternatieve compensatieregeling voor beroepsziekten. Achtereenvolgens ik stil bij de juridische complexiteit van beroepsziekteclaims, het idee van een alternatief compensatiesysteem, verschillende concepties van rechtvaardigheid die ten grondslag liggen aan alternatieve compensatiesystemen, de vragen die een alternatief compensatiesysteem oproept en het belang van nader onderzoek. Dit blog is geschreven naar aanleiding van mijn bijdrage aan de Bastion-bijeenkomst van de Vereniging voor Burgerlijk Recht op 9 april 2021.
Judicial activism in 20th Annual Conference on European Tort Law
Each year, in the week after Ea
ster, the most significant developments of the past year in the field of tort law in Europe are discussed at the Annual Conference on European Tort Law, organized by the European Centre of Tort and Insurance Law (ECTIL) and the Institute for European Tort Law (ETL). Experts from across Europe present the highlights of their contributions to the Yearbooks European Tort Law, which are published yearly. UCALL members Emanuel van Dongen and Anne Keirse represent the Netherlands. At the 20th Annual Conference on European Tort Law that took place online on 8-9 April 2021, Emanuel van Dongen spoke about an important case of 2020 from our country: the question of responsibility of the Dutch State to repatriate women and children who left to the Islamic State in Syria. This blog shortly summarizes this contribution.
De aansprakelijkheid van e-commerceplatforms
Consumenten kopen steeds vaker 
producten via e-commerceplatforms zoals Bol.com en Zalando. Dergelijke partijen bieden consumenten gemak en voordeel: via één vertrouwd portaal hebben consumenten toegang tot een groot aantal producten van verschillende aanbieders en kunnen zij gemakkelijk prijzen vergelijken. Maar wie is juridisch verantwoordelijk voor naleving van het consumentenrecht: is dat het platform, de aanbieder of allebei? Die vraag bespreek ik in deze blog. Ondanks recente vuistregels van de Autoriteit Consument & Markt én een recent Europees wetsvoorstel is het totaalplaatje nog niet duidelijk. Tijd voor de Europese wetgever om in actie te komen.
The Dutch Judicial Review of the Curfew: Normalised and Entrenched Emergencies
In January 2021, a curfew was adopted in 
the Netherlands, prohibiting people from going outside between 21:00 and 04:30. The curfew affects a range of human rights, including, inter alia, the freedom of movement, the right to private and family life and the freedom of assembly. The legality and necessity of this measure were challenged before the Dutch courts by a local foundation. On 16 February, the Hague Regional Court (Rechtbank) found that the curfew could not be based on the law that was invoked by the Government and that such a measure was unnecessary. In its judgment of 26 February, the Court of Appeal (Gerechtshof) rejected the findings of the Hague Regional Court and ruled in favour of the Government. This blog argues that the courts’ findings on the legality and necessity of the curfew were largely based on the (mis)conception of what an emergency means, and what form and intensity of judicial review is required in such situations. In doing so, however, the Dutch courts omitted the crucial question regarding the use of emergency measures in the situation of normalised and entrenched emergencies. Lees verder
Ontoerekeningsvatbaarheid – wat is daar het criterium voor?
De ontoerekeningsvatbaarheid geldt als een van de meest bediscussieerde thema’s in het strafrecht. Zo leidde de Noorse casus van Anders Breivik – was hij nu wel of niet toerekeningsvatbaar? – tot veel debat. Ook in Nederland zijn er geregeld zaken waarin juist de vraag rond de toerekeningsvatbaarheid de gemoederen bezig houdt. Een voorbeeld is de zaak Bart van U., die zijn eigen zus en ook oud-minister van Volksgezondheid Els Borst om het leven bracht. En op dit moment loopt de zaak van Thijs H., waarbij gedragskundigen van het Pieter Baan Centrum aan de rechtbank adviseerden om aan de verdachte de feiten in het geheel niet toe te rekenen, terwijl de rechter oordeelde dat de feiten in verminderde mate konden worden toegerekend. De discussie gaat echter niet alleen om individuele zaken, maar ook om de toerekeningsvatbaarheid zelf. In deze bijdrage bespreek ik een belangrijk discussiepunt, zeker ook voor Nederland: wat is het criterium voor ontoerekeningsvatbaarheid?
Klimaataansprakelijkheid van private ondernemingen
In de
cember 2020 startte de inhoudelijke behandeling van een in potentie impactvolle klimaatprocedure van Milieudefensie en enkele andere belangenorganisaties tegen Shell. Dit soort klimaatzaken spreken tot de verbeelding. Met name is er veel aandacht voor de rol van de rechter. Een ander thema dat naar voren komt, is hoe kwesties van klimaataansprakelijkheid van ondernemingen zich verhouden tot de grondslagen en leerstukken van het materiële aansprakelijkheidsrecht. Hoe valt, met andere woorden, een probleem als klimaatverandering in civielrechtelijke leerstukken, zoals de ongeschreven zorgvuldigheidsnorm, relativiteit, causaliteit en schade, te vatten? De beantwoording van dit soort vragen brengt moeilijke keuzes met zich die naar mijn smaak nog te weinig onderwerp van (rechtswetenschappelijk) debat zijn, terwijl ze wel aan relevantie zullen winnen. In mijn recente redactioneel voor het NTBR vraag ik om meer aandacht voor dergelijke vragen. Het redactioneel is hieronder, zonder voetnoten, opgenomen.
Toeslagen en tbs: de ongemakkelijke realiteit van valspositieven
Een onrechtvaard
igheid die de toeslagenaffaire aan het licht bracht was dat sommige groepen ouders zo streng werden gecontroleerd op fraude dat het voor hen vrijwel onmogelijk was hun onschuld aan te tonen. Met hard optreden kunnen veel frauders worden gepakt, maar het verhoogt tegelijkertijd het risico op het treffen van onschuldigen (valspositieven). De affaire legt daarmee een dilemma bloot dat op meer juridische terreinen speelt en dat in het bijzonder knelt op het terrein van de oplegging van tbs. Tbs wordt opgelegd om recidive te voorkomen. Recidive is echter moeilijk te voorspellen. Dat betekent dat een relatief grote groep tbs-gestelden in feite niet zal recidiveren (valspositieven), maar dus wel vastzit. Hoe moet daarmee worden omgaan?
Justice for World War II’s ‘comfort women’: lessons from the Seoul District Court’s rejection of Japan’s state immunity
O
n 8 January 2021, the Seoul Central District Court of South Korea rejected Japan’s State immunity plea in a case brought by twelve ‘comfort women’ who were forcibly subjected to systemic sexual enslavement by the Japanese military before and during World War II (an English translation of the judgment is available here). The court held Japan liable for these practices and entitled each of the women to 100 million KRW (approximately 77,000 EUR). In this post, we note that this decision is in tension with the judgment of the International Court of Justice (ICJ) in the Jurisdictional Immunities Case (Germany v Italy; Greece intervening, 2012). In this judgment, the ICJ held that a foreign State, even if accused of committing international crimes, remains entitled to immunity from jurisdiction under customary international law. However, we also argue that international law in this field may be in flux, in the sense that an exception to State immunity regarding international crimes may be emerging. Furthermore, even if such an exception has not emerged just yet, domestic courts may refuse to give effect to relevant international immunity norms to the extent that they clash with constitutionally protected fundamental rights, such as the right of access to a court.
Het avondklokoordeel en de rol van de rechter
Afgelopen dinsdag oordeel
de de voorzieningenrechter in Den Haag dat de avondklok per direct van tafel moet. De ontwikkelingen gingen vervolgens razendsnel: ’s avonds ging de directe inwerkingtreding van het vonnis van tafel, het kabinet presenteerde een nieuwe spoedwet en as we write loopt het hoger beroep. In dit blogbericht nemen wij een stap terug en beschouwen het oordeel van de voorzieningenrechter als een actuele illustratie van een veel bredere ontwikkeling. Een ontwikkeling waarin de rechter in toenemende mate geconfronteerd wordt met politiek geladen kwesties waarvan de gevolgen de reikwijdte van het voorliggende geschil (ver) overstijgen. Wij wijzen op twee overkoepelende perspectieven van waaruit kan worden gereflecteerd op uitspraken als die van de voorzieningenrechter. Vanuit die perspectieven kunnen enkele uitdagingen voor de rechter en de rechtswetenschap worden geïdentificeerd.